«Шохнома»-и Абулкосим Фирдавси

«Шохнома»-и Хаким Абулкосим Фирдавси

Абулкосим лакаб ва Фирдавси тахаллуси шоир аст. Вай 18 декабри соли 932 таваллуд шудааст. Волидон eро Мансур ном нихода будаанд. Здогохи e дехаи Божи нохияи Табарони вилояти Тeс будааст, ки холо ба вилояти Хуросони Эрони дохил мешавад. Бож дехе бузург буда, аз он, ба кавли Низомии Арeзии Самарканди (асри ХII), хазор мард берун меомадааст. Падари Фирдавси хасан ном дошт ва аз дехгонон (дехконон)-и Тeс ба хисоб мерафт. Дар он замон табакаи давлатманду заминдор ва аъёну ашрофро дехкон мегуфтаанд. Бинобар ин шароити модди имкон дод, ки Мансури xавон ба тахсили илмхои гуногун пардозад ва маълумоти хубе гирад. Аз Шохнома пайдост, ки Фирдавси uайр аз зебони форсии модариаш боз аз забонхои араби ва пахлави огохии комил доштааст. Адабиёти форсиву араби, таърих, илохиёт, хикмат (фалсафа) ва амсоли инхоро хуб медонистааст. Баъдан, eро бо унвони ифтихори хаким ёд кардан гувохи он аст, ки Фирдавси то ба дараxаи донишманди забардасте расидааст. Баъди тахсил бо кадом кору вазифаи расми машuул шудани e маълум нест. Аммо хамин кадар маълум аст, ки кариби 25-солаги хонадор шуд. хамсараш зани босавод ва донандаву хонандаи китобхои бостон буд, ки бо хохиши e соли 365 х. (975 м) достони Бежан ва Манижаро навишт. Ин маъниро худи Фирдавси дар оuози Достони Бежан ва Манижа зикр мекунад. Шоир хамсари худро бо сифатхои зиёд ёд оварда, хикоят мекунад, ки xуфти мехрубонаш он киссаро аз китоби кадими пахлави ба e хондааст ва сипас шоир онро ба риштаи назм кашидааст. Инчунин маълум аст, ки дар синни 28-солагии Фирдавси яке аз фарзандони e ба дунё меояд ва баъдтар соли 999 дар синни 37-солаги вафот меёбад, ки дар ин вакт Фирдавси 65-сола буд. Фирдавси дар давраи тахсил ба навиштани шеър сар кард. Баъзе порчахои шеърии китъа, рубои, касида ва uазалро ба e нисбат медиханд, ки шояд дар хамин давра навишта шуда бошанд.